Isu biasiswa, polemik kaum dan pendidikan tinggi

MEI 21 — Selasa lepas saya dijemput menjadi panelis di forum tentang biasiswa JPA dan mencari sebuah dasar yang adil dan saksama. Panelis lain terdiri daripada Lim Kit Siang, Dr Dzulkifli Ahmad, Tony Pua dan Anthony Loke.

Empat tahun lalu, ketika kedua-dua saya dan Jeff Ooi belum lagi menjadi wakil rakyat, cuma blogger, saya menulis kepada Jeff Ooi:

“The fiasco of SPM high achievers being overlooked by the authorities in the awarding of scholarship can now be gauged like clockwork. Each year, as the authorities announce the list of scholarship recipients we can see a huge brouhaha among the public.”

Sememangnya hampir setiap tahun selepas keluarnya keputusan SPM dan biasiswa JPA, isu biasiswa akan menggamit perhatian masyarakat. Memandangkan isu ini melibatkan pendidikan harapan generasi muda kita, perkara ini tidak mengejutkan.

Di dalam forum tersebut, saya tekankan isu pokok ialah perlunya sebuah sistem yang telus dan jelas. Biasiswa belajar ke luar negara merupakan suatu keistimewaan bukannya hak. Kini begitu ramai pelajar yang mendapat 10A1 atau lebih di dalam SPM, sedangkan peluang biasiswa ke luar negara adalah terhad. Lebih penting lagi, isu biasiswa ini tidak boleh dilihat secara berasingan daripada isu pendidikan tinggi negara.

Saya menggesa orang ramai yang hadir di forum tersebut tidak melihat isu biasiswa ini daripada kacamata kaum. Tidak dinafikan, isu ini berhubungkait dengan polemik kaum yang sering mendasari apa-apa pertikaian di Malaysia. Ada kes-kes pelajar-pelajar Melayu yang juga mendapat keputusan yang baik, dan dinafikan biasiswa.

Jika dilihat dari sudut sejarah, sememangnya lahirnya kelas menengah Melayu hari ini banyak terhutang budi kepada peluang-peluang biasiswa yang dibuka secara meluas selepas Dasar Ekonomi Baru diperkenalkan. Saya tahu, kerana bapa saya merupakan Pengarah Latihan JPA pada waktu itu, dan sering menceritakan bagaimana beliau akan menghadap Tun Tan Siew Sin, Menteri Kewangan pada waktu itu dalam usaha menambah perbelanjaan untuk biasiswa JPA. Beliau mengunjungi pelbagai negara bagi berunding tempat di universiti universiti antarabangsa bagi menghantar pelajar-pelajar negara.

Penekanan agresif ini telah menyumbang kepada pembangunan negara yang kita nikmati hari ini. Tetapi kejayaan dasar ini sendiri menyebabkan kita perlu pendekatan baru. Majoriti besar Melayu dan Bumiputera yang mendapat biasiswa hari ini dari keluarga kelas menengah, termasuk saya sendiri. Anak-anak Melayu dari golongan nelayan, pekerja dan petani teramat jarang mendapat peluang ini.

Di samping itu, seperti mana esei yang saya tulis untuk the Edge beberapa tahun lepas, sistem biasiswa khususnya di kalangan syarikat berkaitan kerajaan (GLC) telah mengakibatkan kebanyakan cerdik pandai Melayu muda terkumpul di dalam GLC-GLC. Ini mengeruhkan kekurangan profesional-profesional Melayu di dalam syarikat-syarikat multinasional ataupun syarikat-syarikat swasta lain di negara kita. Ini menambahkan lagi polarisasi kaum di antara GLC dan sektor swasta. Banyak GLC tidak menggunakan sepenuhnya kebolehan mereka. Pada masa yang sama sistem biasiswa JPA kita juga tidak dipadankan sepenuhnya dengan sistem Pegawai Tadbir Diplomatik negara kita, menyebabkan ramai pelajar tajaan JPA Melayu dan bukan Melayu yang bukan sahaja tidak berkhidmat dengan kerajaan, malah bekerja di luar negara. Sebagaimana dimaklumkan Tony, di Singapura berbeza kerana penerima biasiwa mereka menyertai perkhidmatan pentadbiran republik tersebut.

Tetapi mengkritik mereka sebagai tidak mengenang budi atau tidak patriotik tidak menyelesaikan masalah. Kita mesti menarik mereka pulang dengan sistem yang lebih dinamik dan fleksibel. Malah pengalaman mereka bekerja di luar negara boleh menambah nilai kepada mereka bagi pulang selepas itu untuk menyumbang kepada negara. Pada masa yang sama, jika ada yang bertekad untuk tidak berkhidmat dengan penaja dengan membayar semula tajaan tersebut, kita sepatutnya mempertimbangkannya. Walaubagaimanapun, melarikan diri tanpa berita bukanlah sesuatu tindakan jujur memandangkan kita telah mendapat manfaat daripada biasiswa tersebut.

Rata-rata masalah dibangkitkan tentang bagaimana kriteria pemilihan pelajar bagi biasiswa JPA ini tidak telus. Pelaksanaan temuduga juga kurang memuaskan, berbeza dengan temuduga beberapa GLC yang saya sendiri maklum teramat kompetitif dan efisyen. Tambahan pula dasar biasiswa kini terlalu reaktif, bukannya proaktif. Selang beberapa tahun, sistemnya diubah mengikut iklim politik. Kita boleh menerima bahawa perubahan tidak boleh dibuat terlalu radikal atau tergesa-gesa, tetapi perlu ada road map atau halatuju jangka masa sederhana dan panjang bagaimana sistem ini boleh direformasikan. Mengekalkan sistem yang sedia ada bukanlah opsyen.

Kita juga mesti mula memperluaskan skop pembelajaran bagi pelajar-pelajar yang ditaja. Terlalu banyak penekanan agar pelajar-pelajar yang cerdik pandai menjadi doktor, jurutera, akauntan dan peguam sedangkan bidang sastera, kemanusiaan, sains sosial, keagamaan dan sains tulen terabai. Bagaimana nak lahirkan pemenang anugerah Nobel?

Akhirnya, isu biasiswa ini mesti dilihat dalam konteks pendidikan tinggi di Malaysia. Jangan kita lupa ramai pelajar-pelajar, termasuk pelajar-pelajar Melayu yang dahulu mudah mendapat biasiswa di IPTA, kini berharapkan pinjaman PTPTN yang mempunyai masalah tersendiri. Kita juga perlu mengimbangi menghantar pelajar ke luar negara dan melabur di dalam sistem pentadbiran tinggi Malaysia agar dapat bersaing dengan IPT-IPT antarabangsa. Jika kita terlalu obses dengan isu biasiswa sehingga terlupa konteks pendidikan tinggi, negara kita akan terus dilanda masalah.

Dr Goh Cheng Teik, bekas Timbalan Menteri dari Gerakan yang juga di dalam panel temuduga Universiti Harvard di Malaysia menceritakan bagaimana pada tahun 1950an dan 60an, Universiti Malaya begitu berprestij sehingga menjadi pilihan pertama pada waktu itu. Beliau sendiri tidak terpilih ke UM, barulah mencuba nasib masuk ke Harvard pada waktu itu! Saya mengimpikan era di mana rakyat Malaysia cuma ke luar negara hanya apabila tidak dapat ke UM, UKM, UITM atau UIA!

Semua pihak perlu bersedia melihat isu pendidikan di luar konteks kaum. Namun demikian BN telah menjadikan isu ini isu kaum. Setiap tahun, sebagaimana kata Tony, MCA akan berfungsi sebagai “Medium of Complaints and Appeals”. Pemimpin Umno akan meminta MCA jangan kecoh. Kini, selepas Makkal Sakti 8 Mac 2008, kaum India yang mendapat keputusan cemerlang pula dijanjikan biasiswa namun sampai hari ini janji tinggal janji.

Jika kerajaan tidak bersedia melihat isu ini daripada konteks modal insan, bukannya kaum — bagi membolehkan pelajar paling cemerlang di samping membantu yang perlu bagi menyumbang kepada pembangunan negara — negara kita akan terus kecundang. Semua rakyat tanpa mengira kaum akan merana. Lebih ramai rakyat Malaysia termasuk orang Melayu akan ke Singapura, Australia, Amerika Syarikat, Arab Saudi, Qatar, Dubai dan Jepun. Wang negara kita disumbang untuk pembangunan negara-negara maju ini, sedangkan sistem kita terus merosot.

Sebagaimana tegas Dr Dzulkifli — meritokrasi dan keadilan adalah ajaran Islam!

NIK NAZMI NIK AHMAD merupakan Adun Seri Setia, Selangor dan turut menjawat Setiausaha Politik kepada Menteri Besar Selangor serta Exco Angkatan Muda Keadilan Malaysia. Beliau menulis blog di www.niknazmi.com. Pandangan ini merupakan pandangan peribadi.